رهآورد سفر منطقهای خرازی/ از دیدار با سیدحسن نصرالله و بشار اسد تا تلاش برای ایجاد امنیت پایدار
تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۸۲۴۷۱
حمایت ایران از تشکیل دولت قوی در لبنان، ضرورت جلوگیری از توطئه غرب و تلاش برای ایجاد فضای مطلوبی برای حل و فصل مسالمت آمیز مشکلات در منطقه از جمله محورهای مباحث مطرح در دیدارهای رییس شورای راهبردی روابط خارجی با مقامات لبنانی و سوری بود.
به گزارش خبرگزاری شبستان، شورای راهبردی روابط خارخی خبر داده است که سید کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی پس از سفر به سوریهسفری به لبنان داشت و در این سفر ابتدا با عبدالله بوحبیب، وزیر امور خارجه لبنان دیدار کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، لبنان امن و دارای اقتصاد قوی را قادر به ایفای نقشی سازنده در منطقه دانست و گفت جمهوری اسلامی ایران کلیه جریانات سیاسی لبنان را به تسریع در فرایند تشکیل دولت تشویق میکند.
وزیر امور خارجه لبنان در این دیدار با تاکید بر روابط دوستانه دو کشور، از توافقات اخیر ایران و عربستان استقبال کرده و آن را موجب ثبات بیشتر و تحولات مثبت در منطقه دانست.
بنابراین گزارش، سید کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در ادامه دیدارهای خود در بیروت، با نبیه بری رئیس مجلس لبنان دیدار کرد. در این دیدار نبیه بری توضیحات مبسوطی در خصوص آخرین تحولات در وضعیت سیاسی لبنان و انتخاب رئیس جمهور ارائه داد و تاکید کرد تشکیل دولت تنها از طریق گفتگوهای سازنده میان طرف های لبنانی مقدور است و او به عنوان رئیس مجلس به تلاش های خود برای نزدیک کردن دیدگاه های همه طرف ها ادامه خواهد داد.
خرازی نیز در این دیدار تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران از تشکیل هر چه سریعتر دولت در لبنان بر اساس خواست و اراده مردم و بدون هرگونه دخالت خارجی حمایت میکند.
خرازی در ادامه با تشریح سیاست های منطقه ای ایران گفت سیاست جمهوری اسلامی ایران برقراری ثبات و امنیت توسط کشورهای منطقه است و به سهم خود تلاش خواهد کرد فضای مطلوبی برای حل و فصل مسالمت آمیز مشکلات در منطقه پدید آید.
این گزارش می افزاید: سید کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران در ادامه دیدارهای خود با مقامات لبنانی با سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله دیدار و در خصوص آخرین تحولات سیاسی منطقه تبادل نظر کردند.
در این دیدار سید عباس عراقچی و سفیر ایران در بیروت نیز حضور داشتند.
گفتنی است: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران قبل از لبنان به سوریه سفر کرده بود و با مقامات ارشد این کشور از جمله بشار اسد، رئیس جمهور این کشور دیدار و گفت و گو کرد. بر این اساس سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در ادامه دیدارهای خود در دمشق، امروز با آقای فیصل مقداد، وزیر امور خارجه سوریه دیدار و گفتگو کرد.
در این دیدار، طرفین آخرین تحولات منطقه غرب آسیا، بینالمللی و منطقه و نیز آخرین وضعیت روابط دوجانبه را مورد بررسی و تبادل نظر قرار دادند.
دو طرف با راهبردی دانستن روابط ایران و سوریه، سطح هماهنگیهای میان دو کشور را مطلوب ارزیابی کردند، اما خواهان تلاش بیشتر بخشهای اقتصادی در دو کشور برای ارتقای سطح همکاریهای اقتصادی شدند.
خرازی با تشریح آخرین وضعیت مذاکرات ایران با کشورهای منطقه، اتخاذ مسیر تعامل و همکاری و عدم اتکا به قدرتهای خارجی را تنها راه حل و فصل بحرانهای منطقهای دانست و گفت ایران به گفتوگوهای سازنده خود با کشورهای منطقه ادامه خواهد داد.
فیصل مقداد نیز از گسترش روابط ایران با عربستان و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس ابراز خشنودی کرد و آن را به نفع ثبات منطقه دانست.
همچنین سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی که برای یک دیدار سه روزه در دمشق به سر میبرد با محمد عبدالستار السید، وزیر اوقاف سوریه دیدار کرد. در این دیدار، طرفین مقابله با گسترش افراطگرایی در منطقه، جلوگیری از تفرقه میان مسلمانان، گفتگو و تفاهم بین فرق و مذاهب اسلامی به ویژه شیعه و سنی و توجه به توطئه غرب برای تخریب مبانی اعتقادی نسلهای جوان در جهان اسلام را مورد بحث قرار دادند و بر ضرورت ارتباط و همکاری بیشتر علمای کشورهای اسلامی و به خصوص فقهای شیعه و سنی در ایران و سوریه در زمینه مسایل مستحدثه تاکید کردند.
وزیر اوقاف سوریه با راهبردی دانستن روابط ایران و سوریه، از همکاری ایران در مبارزه با تروریسم و به ویژه رشادتهای سردار شهید حاج قاسم سلیمانی تجلیل و همچنین از کمکهای مردم ایران به مصیبتدیدگان در زلزله اخیر سوریه تشکر کرد.
خرازی نیز با تاکید بر لزوم هوشیاری برای جلوگیری از توطئه غرب برای ایجاد تفرقه بین کشورهای اسلامی که در جهت منافع رژیم آپارتاید صهیونیستی است، تقریب مذاهب اسلامی و گسترش وحدت میان مسلمانان را از آرمانها و اهداف جمهوری اسلامی ایران برشمرد.
در ادامه دیدارهای رییس شورای راهبردی روابط خارجی در سوریه، وی در کتابخانه اسد با حضور بیش از 170 تن از استادان، دانشجویان، مقامات وزارت امور خارجه و دیپلماتهای مقیم به ایرائ سخن پرداخت و سخنرانی و تصریح کرد: معتقدیم بهترین مسیر برای حل معمای امنیتی منطقه غرب آسیا و خلیج فارس، افزایش گفتگوهای برادرانه، اما صریح و بیپرده میان کشورهای منطقه، بدون حضور و دخالت قدرتهای خارجی است.
وی بحران یمن را یکی از مهمترین دغدغههای منطقه خواند و افزود: ایران از ابتدا بر این اعتقاد بوده است که راه حلی نظامی برای این بحران وجود ندارد، حقیقتی که اکنون پس از حدود ۹ سال جنگ و ویرانی، همگان، از جمله آنان که باعث و بانی این بحران بودهاند، به آن پی بردهاند. استمرار آتشبس، رفع محاصره، فراهم آمدن فضای گفتگوهای یمنی-یمنی و نهایتاً تشکیل دولتی بر مبنای خواست و اراده مردم آن سرزمین، موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بروز جنگ در یمن بوده است و همچنان ایران آمادگی دارد برای تحقق آنها مساعدت نماید.
رئیس شورا همچنین با اشاره به وضعیت لبنان گفت: ایران از تشکیل یک دولت قوی و توانمند در لبنان، در چارچوب ساختارهای سیاسی موجود، بدون دخالت خارجی و بر مبنای خواست و اراده مردم آن کشور، حمایت میکند. لبنان امن و دارای اقتصاد قوی قادر به ایفای نقشی سازنده در منطقه خواهد بود. ما کلیه جریانات سیاسی لبنان را به تسریع در فرایند تشکیل دولت، تشویق میکنیم.
خرازی در بخش دیگری از سخنرانی خود با تاکید بر اینکه «ظهور افراد و احزاب فوق افراطی در حاکمیت اسراییل بر نگرانیها نسبت به جان مردان و زنان و کودکان فلسطینی افزوده است»، گفت: درحالیکه از کشورهای عربی توقع ورود صریح به میدان عمل سیاسی در مقابله با جنایتهای رژیم صهیونیستی میرود، متأسفانه برعکس، شاهد عادیسازی روابط برخی از دولتهای منطقه با این رژیم هستیم. عادیسازی روابط با رژیم اسراییل و باز کردن پای این رژیم به منطقه خلیج فارس، خیانت نسبت به آرمان فلسطین و اهالی این منطقه است. رژیم صهیونیستی هدفی جز ایجاد تنش در منطقه ندارد. بدون تردید، جمهوری اسلامی ایران به مقابله خود با این رژیم آپارتاید و نامشروع ادامه خواهد داد و با هر حرکتی که منجر به تهدید ایران و کشورهای منطقه شود برخورد خواهد کرد.
وی همچنین با تمجید از مقاومت مردم و دولت سوریه در دوران جنگ داخلی این کشور که با کمکهای بیدریغ ایران و روسیه، شکست متجاوزان و بازگشت سوریه به ثبات و استقرار سیاسی را رقم زده است، تصریح کرد: در تجاوز به سوریه و حمایت از گروههای تکفیری و تروریستی که فیالواقع خدمت به رژیم آپارتاید اسراییل دربرابر یکی از اعضای جبهه مقاومت بود، متأسفانه برخی از دولتهای منطقه مشارکت داشتند. البته، برخی از آنها امروز درصدد جبران اشتباه خود و برقراری رابطه با دولت سوریه برآمدهاند که در حقیقت به معنای اعتراف به غلط بودن سیاستهای گذشته خود در مقابل دولت و مردم سوریه است. این اعتراف و تلاش برای جبران گذشته، امری پذیرفتنی است؛ ولی این دولتها باید بدانند که هنوز راه درازی را تا جلب اعتماد و اطمینان مردم سوریه در پیش دارند.
رئیس شورا با تاکید بر ضرورت خروج فوری همه نیروهای خارجی که بدون دعوت دولت سوریه به خاک این کشور وارد شدهاند، افزود: اینک زمان بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، بازسازی ویرانیها، بازگشت آوارگان و شروع دوران جدیدی از آرامش، تحرک سیاسی و ابتکارات سازنده داخلی فرارسیده است. اطمینان دارم که با درایت جناب آقای رئیس جمهور، همراهی مردم و حمایت دوستان سوریه، این دوران نیز با موفقیت طی خواهد شد.
بنابراین گزارش، سیدکمال خرازی در آخرین روز اقامت خود در دمشق با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه دیدار کرد. در این دیدار، تحولات بینالملل و منطقهای به ویژه تحولات جدید در روابط خارجی سوریه و همچنین برقراری روابط میان ایران و عربستان مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. در این ملاقات همچنین روابط دوجانبه ایران و سوریه در سطوح کلان و راهبردی مرور شد.
با توجه به توطئه غرب برای ایجاد تفرقه میان جوامع اسلامی مقرر شد در موضوع جوانان و مقابله با تهاجم فرهنگی غرب، ارتباطات بیشتری بین علما و اندیشمندان دو کشور برقرار شود.
در ابتدای این دیدار، خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جان باختن جمع زیادی از مردم سوریه در حادثه زلزله اخیر را تسلیت گفت و با دولت و مردم سوریه ابراز همدردی کرد.
رئیس جمهور سوریه در پاسخ، مراتب قدردانی و تشکر خود را از همراهی و کمک ایران به مردم و دولت سوریه، شامل مبارزه با تروریسم و مقابله با تهدید خارجی و همچنین زلزلهزدگان اخیر ابراز کرد.
پایان پیام/50
منبع: شبستان
کلیدواژه: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران خواست و اراده مردم ادامه دیدارهای ایران از تشکیل کشورهای منطقه ایران و سوریه دولت سوریه مردم سوریه امور خارجه برای ایجاد تشکیل دولت رئیس جمهور تبادل نظر توطئه غرب منطقه ای دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۸۲۴۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فارن افرز: احتمال شکل گیری ائتلاف منطقه ای اعراب و اسرائیل علیه ایران چقدر است؟
نشریه آمریکایی "فارن افرز" با انتشار مقاله ای به تغییر فضای ژئوپلتیک منطقه پس از حمله تلافی جویانه اخیر ایران به اسرائیل پرداخته و امکان شکل گیری یک ائتلاف ضدایرانی با حضور اسرائیل و کشورهای عربی با مشارکت آمریکا و غرب را مورد بررسی قرار داده است.
به گزارش عصرایران، در این مقاله آمده است:
هنگامی که ایران در 13 آوریل بیش از 300 موشک و پهپاد را به سمت اسرائیل پرتاب کرد، دولت اردن به دفع حمله ایران کمک کرد. گزارشهای اولیه رسانهها حاکی از آن بود که چندین کشور عربی دیگر در دفاع از اسرائیل مشارکت کردهاند، تلاشهایی که آنها بعدا آن را رد کردند.
با این وجود، گروهی از رهبران اسرائیل و همچنین برخی ناظران در واشنگتن، این اقدامات را نشانهای از یک تغییر بزرگ تفسیر کردند. تغییری با این پیش فرض که این کشورهای عربی، در صورت ادامه تشدید درگیری اسرائیل با ایران، طرفدار اسرائیل خواهند بود.
سپهبد "هرزی هالوی" رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، اعلام کرد که حمله ایران "فرصت های جدیدی برای همکاری در خاورمیانه ایجاد کرده است." موسسه مطالعات امنیت ملی، یک اندیشکده پیشرو اسرائیلی نیز اعلام کرد که "ائتلاف منطقهای و بینالمللی که در رهگیری پرتابهای ایران به سمت اسرائیل مشارکت داشت، پتانسیل ایجاد یک اتحاد منطقهای علیه ایران را نشان میدهد."
پس از پاسخ اسرائیل به حمله ایران با یک حمله نسبتا محدود به تاسیسات نظامی در ایران، "دیوید ایگنِیشس"، ستون نویس واشنگتن پست، اظهار داشت که اسرائیل "مانند رهبر یک ائتلاف منطقه ای علیه ایران رفتار می کند." او نوشت: "به نظر میرسد که اسرائیل با پاسخ نظامی ملایم خود به ایران، منافع متحدان عربش در این ائتلاف رادر نظر گرفت. متحدانی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن که همگی در عملیات رهگیری پرتابه های ایرانی علیه اسرائیل به طور مخفی و آشکار مشارکت کردند.
به نظر این ستون نویس واشنگتن پست، این یک "تغییر پارادایم بالقوه برای اسرائیل"است، تغییری که به خاورمیانه "شکل جدیدی" میبخشد.
با این حال، این ارزیابیها بیش از حد خوش بینانه به نظر می رسند و نمیتوانند پیچیدگی چالشهای منطقه را درک کنند. مطمئنا، با توجه به ماهیت بیسابقه تنش نظامی بین اسرائیل و ایران در ماه آوریل امسال، استراتژی آینده اسرائیل علیه ایران ممکن است ملاحظات منطقهای را بیشتر در نظر بگیرد.
اما واقعیتهای منطقه که مانع همکاری اعراب و اسرائیل میشود، تغییر قابل توجهی نکرده است. حتی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر و متعاقب آن جنگ اسرائیل علیه غزه، کشورهای عربی که توافقنامه 2020 "ابراهیم" را امضا کردند و عادی سازی با اسرائیل را پذیرفتند، از حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از گسترش شهرک سازی های اسرائیل در کرانه باختری و تلاش وزرای راست افراطی کابینه او برای شکننده کردن وضعیت موجود در اورشلیم ناامید شده بودند.
مجموعه ای از حملات مرگبار شهرک نشینان اسرائیلی به فلسطینی ها در شهرهای کرانه باختری در بهار سال 2023 به تنش های منطقه ای دامن زد. پس از آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه در ماه اکتبر، که موجی از اعتراضات مردمی را در سراسر خاورمیانه برانگیخت، رهبران عرب در حمایت آشکار از اسرائیل تردید بیشتری پیدا کردند، زیرا می دانستند که همکاری آشکار می تواند به مشروعیت داخلی آنها لطمه بزند.
هیچ چیز درباره واکنش اعراب به این دور از رویارویی ایران و اسرائیل نشان نمی دهد که مواضع سابق آنها تغییر نکرده است. گروهی از دولتها که بسیاری از اسرائیلیها به طور تقلیل از آنها به عنوان "اتحاد سنی" یاد میکنند، در واقع همچنان به دنبال متعادل کردن روابط خود با ایران و اسرائیل، حفاظت از اقتصاد و امنیت خود و مهمتر از همه، جلوگیری از یک درگیری منطقهای گستردهتر هستند.
آنها همچنین احتمالا پایان دادن به جنگ فاجعه بار در غزه را بر رویارویی با ایران در اولویت قرار خواهند داد. با این حال، با افزایش تنش بین ایران و اسرائیل، اشتیاق کشورهای عربی برای تسریع در ادغام منطقهای اسرائیل بیش از هر زمان دیگری به تمایل اسرائیل برای پذیرش تشکیل یک کشور فلسطینی بستگی دارد.
پیش از حمله 13 آوریل ایران به اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی اطلاعاتی درباره این حمله قریب الوقوع را با ایالات متحده به اشتراک گذاشتند. سپس فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) از این اطلاعات برای هماهنگی پاسخ خود با اسرائیل و سایر شرکا استفاده کرد.
اردن به هواپیماهای نظامی آمریکا و بریتانیا اجازه ورود به حریم هوایی این کشور را داد تا پرتابه های ایرانی را متوقف کرده و مستقیما حملات ایران را رهگیری کنند. گزارشهای اولیه رسانهها، بهویژه در ایالات متحده و اسرائیل، تأکید کردند که اسرائیل موفق شده با تلاشهای منطقهای گسترده، حمله تهران را خنثی کند.
اما به زودی مشخص شد که نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان سعودی و هم امارات به صراحت هرگونه کمک نظامی مستقیم به اسرائیل را تکذیب کردند. مقامات اردنی نیز از مشارکت خود برای حفاظت از منافع خود دفاع کردند. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، با تاکید بر اینکه کشورش برای کمک به اسرائیل اقدامی نکرده است، اعلام کرد که "امنیت و حاکمیت" اردن "بالاتر از همه ملاحظات" قرار دارد.
تلاش هایی که کشورهای عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریبا به طور قطع ناشی از تمایل به حفظ روابط آنها با ایالات متحده بود، نه برای همسویی بیشتر با اسرائیل. از زمانی که اسرائیل عملیات خود را در غزه آغاز کرد، رهبران عرب از اینکه جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده موفقیت بیشتری در مهار رفتار اسرائیل در غزه کسب نکرده است، از کاخ سفید ناامید شدهاند، اما آنها همچنان به دنبال تعمیق همکاری خود با واشنگتن هستند چون هیچ منبع جایگزینی برای نوع امنیتی که از ایالات متحده دریافت می کنند، نمی بینند.
در ماههای اخیر، کشورهای عربی خلیج فارس و همچنین مصر و اردن به تشویق واشنگتن برای کمک به مدیریت پویاییهای امنیتی خاورمیانه، مهار فعالیتهای مخرب ایران و جلوگیری از یک جنگ منطقهای گستردهتر ادامه دادهاند. پایان دادن به جنگ در غزه همچنان یک اولویت فوری منطقه ای است و کشورهای عربی در حال کار برای یک طرح صلح با دولت بایدن هستند. رهبران عربستان همچنان معتقدند که یک معاهده دفاعی دوجانبه با ایالات متحده باید بخشی از هر گونه توافق عادی سازی آینده رابطه آنها با اسرائیل باشد و امارات به تلاش خود برای مذاکره درباره توافقنامه دفاعی خود با دولت بایدن ادامه می دهد.
با این حال، در همان زمان، کشورهای حوزه خلیج فارس اکنون تعامل نزدیک تری با تهران دارند. آنها به خوبی می دانند که تقابل آنها با ایران آنها را در معرض خطر قرار می دهد. در سال 2019، پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، تهران بی ثباتی را در سراسر خلیج فارس گسترش داد، به کشتی ها در نزدیکی بنادر امارات حمله کرد و برای اولین بار حملات دقیقی را علیه تاسیسات نفتی عربستان انجام داد. پس از امضای توافقنامه ابراهیم از سوی امارات و بحرین نیز تهران به صراحت به این 2 کشور هشدار داد که حضور نظامی اسرائیل در خلیج فارس خط قرمزی برای ایران خواهد بود.
خیلی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر، کشورهای عربی به طور کلی تصمیم گرفته بودند که بهترین راه برای کاهش خطر یک ایران که به طور فزاینده تهاجمی تر می شود، تلاش برای نزدیکی به تهران است.
بر همین اساس امارات و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود با ایران را به ترتیب در سال های 2021 و 2023 احیا کردند. از 7 اکتبر، این کشورها همراه با بحرین و عمان، پیامها و هشدارهایی را بین ایران و اسرائیل مخابره کرده و برای مدیریت تنشها پیشنهادهایی رامطرح کرده اند. دو روز پس از حمله ایران در 13 آوریل، وزیر امور خارجه مصر با همتایان ایرانی و اسرائیلی خود به منظور مهار تنش تلفنی تماس گرفت.
علایق آیندهدر ماههای آینده، کشورهای عربی احتمالا تلاش خواهند کرد تا این اقدام متعادل کننده را حفظ کنند و از همه طرفها به خویشتنداری دعوت کنند و از اقدامات تهاجمی بیشتر اسرائیل فاصله بگیرند. اگر تشدید تنش بین ایران و اسرائیل ادامه یابد، آنها احتمالا تمایل کمتری به حمایت از عملیات اسرائیل خواهند داشت. هزینه های داخلی آنها برای حمایت آشکار از اسرائیل احتمالا با گذشت زمان افزایش خواهد یافت، به ویژه اگر نیروهای اسرائیلی به سمت رفح حرکت کنند، شهری در جنوب غزه که صدها هزار فلسطینی در آن پناه گرفته اند و اسرائیل مدعی است که حماس پایگاهی مستحکم در آنجا دارد.
با وجودی که بسیاری از کشورهای عربی نگرانی های مشترکی با اسرائیل در مورد فعالیت های منطقه ای ایران، به ویژه حمایت این کشور از شبه نظامیان غیردولتی دارند، اما کشورهای عربی خلیج فارس، به تجربه دریافته اند که باز کردن گفتگوهای مستقیم دیپلماتیک، اعمال فشار با انگیزههای اقتصادی و انجام دیپلماسی پنهان با تهران امنترین راهها برای حفاظت از منافع آنها و جلوگیری از تشدید درگیری است.
هر چقدر هم که درگیری ایران و اسرائیل تشدید شود، کشورهای عربی احتمالا از این اشکال تعامل عقب نشینی نخواهند کرد. تلاش های آنها برای عادی سازی روابط با ایران از زمان آغاز جنگ غزه سرعت گرفته است، در حالی که تلاش ها برای عادی سازی روابط آنها با اسرائیل متوقف شده است.
در تلاش برای ترغیب اسرائیل به تفکر فراتر از جنگ غزه، عربستان سعودی همچنان چشمانداز عادیسازی روابط خود با اسرائیل را به شرط تعهد تل آویو به مشارکت در فرایند سیاسی با هدف تشکیل یک کشور فلسطینی، منوط کرده است.
با این حال، اسرائیل این درخواست های عربستان را نادیده گرفته است، شاید به دلیل اطمینان بیش از حد به این مساله که پس از پایان جنگ در غزه، روند عادی سازی می تواند از همان جایی که متوقف شد ادامه یابد. عادی سازی بیشتر روابط اعراب و اسرائیل در این شرایط بعید است.
کشورهای عربی به همکاری با واشنگتن در زمینه دفاع موشکی ادامه خواهند داد، اما این همکاری مستلزم هماهنگی مستقیم با اسرائیل نیست. همچنین به این زودی ها به سطح یک اتحاد رسمی دفاعی نزدیک نخواهد شد. این امر مستلزم همسویی بهتر سیستمهای دفاعی کشورهای عربی و همچنین اعتماد بسیار بیشتر بین طرفین است، که هر دوی این موارد در خاورمیانه وجود ندارد و ایجاد آن زمان میبرد.
کشورهای عربی، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، از تلاشهای اسرائیل برای تنزل دادن تواناییهای نیابتی ایران استقبال خواهند کرد. اما آنها به احتمال زیاد با هرگونه حمله مستقیم به ایران که میتواند چشمانداز اقتصادی شکننده منطقه را بیثبات کند یا به حمله متقابل ایران در خلیجفارس منجر شود، مخالفت خواهند کرد.
با وجود اینکه کشورهای عربی علاقه مند به حفظ روابط دفاعی نزدیک با واشنگتن هستند، اما آنها نمی خواهند به بلوکی بپیوندند که آشکارا علیه ایران و حامیان جهانی آن مانند روسیه کار می کند. آنها ترجیح می دهند روابط چندجانبه منطقه ای و جهانی خود را متعادل کنند، نه اینکه در یک مسیر یکطرفه پل ها را پشت سر خود خراب کنند.
با وجود این محدودیتها، کشورهای عربی میتوانند نقش مهمی در جلوگیری از تشدید بیشتر تنش بین ایران و اسرائیل ایفا کنند. تقویت خطوط ارتباطی بین دو کشور - و ایجاد خطوطی برای مدیریت بحران - بیش از هر زمان دیگری حیاتی است و دقیقا به همین دلیل است که تعدادی از کشورهای عربی روابط خود را همزمان با ایران و اسرائیل تقویت کردهاند، آنها میتوانند از این روابط برای تشویق به خویشتنداری و کمک به انتقال پیامها بین دو طرف استفاده کنند و در صورت شروع درگیریها برای جلوگیری از درگیری یا کاهش آسیب تلاش کنند.
در درازمدت، برای ایجاد ثبات در منطقه، کشورهای خاورمیانه باید سکویی برای گفتگوهای منظم ایجاد کنند که برای مشارکت ایران و اسرائیل باز باشد. حملات اخیر که ایران و اسرائیل را در آستانه جنگ قرار می دهد، تنها نشان می دهد که چقدر نیاز به چنین گفت وگویی ضروری شده است.
اما جهان باید انتظارات خود را برای همکاری نزدیکتر بین کشورهای عربی و اسرائیل کاهش دهد. همکاری کاملا فنی که کشورهای عربی و اسرائیل اخیرا در زمینههای مورد علاقه مشترک از جمله انرژی و تغییرات آب و هوا داشتهاند، احتمالا ادامه خواهد داشت.
با این حال، به این زودی ها گردهماییهای منطقهای پرمخاطب که آشکارا تعامل سیاسی کشورهای عربی با اسرائیل را تبلیغ میکنند، در کار نخواهد بود مگر اینکه اسرائیل به جنگ خود با غزه پایان دهد.
تا آن زمان، تلاش کشورهای عربی برای حفظ روابط اقتصادی خود با اسرائیل نیز محدود خواهد بود. یک استراتژی کوتاهمدت واقعبینانهتر، حمایت از توانایی آنها برای میانجیگری و جلوگیری از درگیریهای آینده بین ایران و اسرائیل را در اولویت قرار خواهد داد.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: نگاه دولت های عربی به درگیری ایران و اسراییل گفت و گوی دیدنی اعراب درباره رویارویی ایران و اسرائیل (فیلم)